De bevrijding van Barchem, Lochem en Zwiep

Het verhaal van de bevrijding van Barchem, Lochem en Zwiep is heel gedetailleerd opgeschreven. Hieronder lees je een korte weergave van dit moment.

In de nacht van 23 op 24 maart kwam het Britse leger de Rijn over bij Rees. Diverse eenheden van het Britse leger veroverden Varsseveld op 30 maart. Hierna kregen ze orders om verder op te trekken. De opdracht was om via Halle, Ruurlo, Barchem en Lochem één van de bruggen over het Twentekanaal te nemen. Was dit geslaagd dan konden de geallieerden sneller naar het noorden trekken richting Deventer/Zwolle en Hengelo/Enschede. Hierdoor konden ze de Duitse verbindingen met het westen van Nederland verbreken. 

Slecht weer en geen licht

De opmars werd bemoeilijkt door diverse elementen. Zo was het slecht weer en mocht er geen gebruik gemaakt worden van verlichting. Op 1 april rond 9.30 uur kwamen de Britten toch aan in Barchem. De gevechten rond Barchem waren hevig. Er waren beschietingen en boerderijen gingen in vlammen op. Maar de Duitsers trokken zich terug. Barchem werd overspoeld met jeeps, tanks en kanonnen van Britse soldaten. 

File van oprukkende Britten

In het Barchemse kerkje werd na druk overleg besloten dat de tanks naar Lochem moesten trekken. De manschappen zouden een omtrekkende beweging maken rond de Lochemse Berg. Zo dachten ze de Duitsers in de tang te nemen. Maar de Duitsers wisten wel beter, want ze hadden een uitkijkpost in de Belvedere. De Duitsers wisten echter niet dat er inmiddels een file stond vanaf de Rijn tot in Barchem met oprukkende Britten. Onderweg bij de Dolle Hoed was de tegenstand minder dan gedacht. Tanks konden daarom polshoogte nemen op de Langense Enk. Zo hadden ze goede kijk op de gevechten die zichtbaar waren vanuit Zwiep richting Lochem. Vanaf het tramviaduct stonden verschillende compagnies klaar bij 'Huize de Enk' om Lochem in te nemen. 

De hel barstte los

Het was inmiddels 1 april. Op de Zwiepseweg trok het regiment Somerset op. Gelijktijdig barstte de hel los. Vanuit de Enk werden de Britten stevig onder vuur genomen. Ook boerderijen belandden in een spervuur van munitie. Het werd chaos. Van beide kanten vielen er doden. De zeer jeugdige Britse soldaten boden uiteindelijk goed verzet tegen de Duitsers en stukje bij beetje veroverden ze de Zwiepseweg en Berkeloord. Van diverse kanten rukten de Britten in diverse eenheden op richting het centrum van Lochem. Steeds meer Duitsers gaven zich over. Zij leken nog maar één opdracht te hebben; het vertragen van de opmars van de Britten. Zodoende bliezen ze de brug bij Exel op. Maar in de ochtend van 2 april werd Lochem bevrijd. 

Doden werden begraven

De Britten waren uitgeput. Vele soldaten waren al 72 uur in touw en hadden 48 uur niet gegeten. De personen die gesneuveld waren werden afgedekt met regencapes. De volgende morgen werden ze in tijdelijke graven gelegd nabij het eikenbosje bij de grote kastanje op de Enk. De 11 omgekomen mannen zijn later opnieuw begraven op de begraafplaats in Barchem. De Britten werden afgelost door de Canadezen. De andere kant van het Twentekaal werd pas op 6 april 1945 bevrijd door het Royal Hamilton Light Infantry Regiment. 

Opdat wij nooit vergeten

Het oorlogsmonument op de Lochemse Enk herinnert ons aan de bevrijding. Opdat wij nooit vergeten. Het monument is geadopteerd door het Staring College. Zo mag de huidige jongere generatie elk jaar zeggen: 'Thank you boys'.

© Vrijheidskrant 75 jaar vrijheid - Bronnen Berry Swarthoff en Ernst Marsman

Een meer uitgebreide versie van dit verhaal lees je op de website van Erfgoed Lochem.